Wanneer is cameratoezicht toegestaan in publieke ruimtes?

Er wordt steeds vaker gebruik gemaakt van camera’s, zowel in het verkeer als in de openbare ruimte. Ook komt tijdelijk cameratoezicht vaker voor. Maar wanneer mogen er in een publieke ruimte nou eigenlijk camera’s hangen? En wat gebeurt er met de beelden?

Dubbele werking

Cameratoezicht in publieke ruimtes heeft twee belangrijke redenen, namelijk de preventieve werking en het helpt na incidenten bij opsporing. Het gebruik van camera’s werkt afschrikkend voor (potentiële) criminelen, die weten dat ze gefilmd worden. Ook kunnen mensen makkelijker worden opgespoord als er beelden zijn.

Wanneer is cameratoezicht toegestaan?

Er zijn veel regels voor het gebruik van camera’s, gezien dit in strijd is met privacyreglementen. Zo mag de overheid alleen camera’s plaatsen op openbare plaatsen als het nodig is voor de verkeersveiligheid, de opsporing van criminaliteit of de handhaving van de openbare orde. Een voorbeeld is het plaatsen van een camera waar vaak door rood wordt gereden of een plein waar er regelmatig zakkenrollers toeslaan.

De gemeente beslist over het inzetten van cameratoezicht in gebieden en de politie is verantwoordelijk voor het verwerken van de opgenomen beelden. Het is verplicht om het publiek te informeren over het gebruik van camera’s in een bepaald gebied. Dit kan door middel van stickers of borden in het gebied waarop aangegeven wordt dat er cameratoezicht is. 

Flexibel en incidenteel cameratoezicht

 Naast vast cameratoezicht kan er ook flexibel cameratoezicht worden ingezet op drones, auto’s of een verplaatsbare mast. Flexibel cameratoezicht heeft als voordeel dat wanneer de overlast verplaatst, de camera ook verplaatst kan worden. Dit is vooral handig bij een dreigende verstoring van de openbare orde zoals rellen, een voetbalwedstrijd met hoog risico of een demonstratie. Tijdelijk cameratoezicht is van korte duur en wordt alleen gebruikt als de inzet noodzakelijk is om de openbare orde te handhaven. Net als bij regulier cameratoezicht is het ook hierbij belangrijk dat het publiek op tijd geïnformeerd wordt.

Verwerking van de beelden

 Zoals eerder benoemd is de politie verantwoordelijk voor de verwerking van de beelden. De beelden worden gezien als politiegegevens gezien het verwerken van de beelden onder de Wet politiegegevens valt. De korpschef van de politie staat in de Wet politiegegevens aangewezen als verantwoordelijke voor het verwerken van politiegegevens en is dus de eindverantwoordelijke in het geval van de verwerking van de beelden van het cameratoezicht. Aan de verwerking van de beelden hangen enkele regels, waarvan we er drie uitleggen. 

1. De verwerking van de beelden moet noodzakelijk zijn voor het cameratoezicht en zijn dus niet met andere, minder ingrijpende maatregelen te bereiken.
2. De beelden mogen niet langer bewaard worden dan waar ze voor gemaakt zijn. In de AVG noemen we dit opslagbeperking. Bij permanent cameratoezicht is de bewaartermijn 4 weken, tenzij er reden is om de beelden langer te bewaren.
3. De beelden moeten beveiligd worden. Alleen degenen die geautoriseerd zijn door de korpschef, hebben toegang tot de beelden. Zo mag de politie de beelden niet zomaar delen met de gemeente, ook al heeft de gemeente de inzet van de camera’s bepaald. De politie mag de beelden pas delen als dit op grond van de Wet politiegegevens is toegestaan. Ook als de politie een extern bedrijf inhuurt om de gegevens te verwerken handelt dat bedrijf uitsluitend volgens instructies van de politie. Er wordt in zo’n geval een verzekeringsovereenkomst gesloten.